نجوم وفضا

استاد دانشگاه پرینستون و نایب‌رئیس کمیته فیزیک و اخترشناسی شورای ملی پژوهش ایالات متحده از اهمیت اخترشناسی و لزوم تخصیص بودجه کلان به این حوزه علی‌رغم دستاوردهای نه چندان ملموسش برای جامعه سخن می‌گوید.

 سوالات کلیدی برای دهه آتی قطعا شامل تعیین طبیعت ماده تاریک هم خواهد بود که در همه جای جهان وجود دارد؛ شرمندگی بزرگی خواهد بود اگر وجود ماده تاریک در عرض 40 سال بعد از مطرح شدن آن به اثبات نرسد.

برخی از مردم طبیعت انرژی تاریک را به عنوان بزرگ‌ترین معمای بنیادین پیش روی اخترشناسی می‌دانند. دیگران می‌خواهند بدانند که چگونه گاز و غبار رقیق به ستارگان و سیارات پرچگال تبدیل می‌شود و چه تعداد از سیارات زمین‌مانند (و قابل سکونت) در کهکشان وجود دارد. شاید بتوان پاسخ‌ به تمام این پرسش‌ها را تا سال 2020 یافت، ولی جامعه اخترشناسی باید تصمیم بگیرد که اولویت با کدام است.

اولویت‌بندی کار ساده‌ای نخواهد بود. فناوری‌های آینده ناچار پیچیده‌تر و گران‌تر خواهند بود. اخترشناسی زمینی به یک علم بزرگ تبدیل شده و اخترشناسی فضایی نیز سخت تلاش می‌کند تا بین خلاقیت و هزینه‌ها تعادل برقرار کند. در نتیجه بودجه عملیاتی برای تلسکوپ‌های فعلیریال پروژه‌های ساخت تلسکوپ‌های آتی را محدود کرده است. علاوه بر آن، هزینه‌های چرخه عمر تلسکوپ فضایی جیمز وب که قرار است در سال 2014 / 1393 به فضا پرتاب شود، سبب شده و می‌شود که بودجه ماموریت‌های اخترفیزیکی چالاک‌تر و ارزان‌تر باز هم کمتر شود.

برای این که ایالات متحده به یک استراتژی جذاب و جامع برسد تا در یک دهه آینده آن چه را که در دهه گذشته وعده‌اش را داده است، به دست بیاورد، ممیزی ده ساله خود را در اخترشناسی آغاز کرده است که پیش از پایان سال 2010 تکمیل خواهد شد. اخترشناسان کوهی از کاغذهای سفید عمومی را پر کردند که به موارد علمی و مهندسی برای ماموریت‌ها و تسهیلاتی در آن پرداخته شده که هزینه آن‌ها در مجموع شاید بیش از 70 میلیارد دلار امریکا باشد.

این حداقل چهار یا پنج برابر بیشتر از بودجه محتمل برای ابتکارهای جدید در یک دهه آینده است. از این رو، کمیته ممیزی مسئولیت یافتن تعادل صحیح بین پروژه‌های بزرگ و کوچک و ترکیب مناسب رصدخانه‌های زمینی و مداری را نیز بر عهده دارد. این هم‌چنین باید هماهنگی بین تلسکوپ‌های عمومی و خصوصی را نیز برقرار کند که یک ویژگی انحصاری اخترشناسی امریکایی است و به علاوه ترکیب بهینه ابزارهای این تلسکوپ‌ها را نیز باید تعیین کند.

این دوران طلایی اخترشناسی است. ظرفیت برای آغاز کشفیات جدید خیلی زیاد است، ولی حتی برای واقعیت بخشیدن به بخشی از آن، پول و مهارت قابل توجهی مورد نیاز خواهد بود. آیا نوع بشر در آستانه درکی جامع از جهان متوقف خواهد شد؟ تصمیم‌سازی‌های یک یا دو سال آینده جواب این پرسش را خواهند داد.

نایب‌رئیس کمیته فیزیک و اخترشناسی شورای ملی پژوهش ایالات متحده

نیچر، شماره 7276 - ترجمه: مجید جویا